Mbi Projektin

Më 1 janar 2021 filloi projekti Historia Gjuhësore e Toponimeve në Shqipëri, financuar nga FWF (Fondacioni Austriak i Shkencës) për katër vjet. Qëllimi i këtij projekti është analiza diakronike-gjuhësore e toponimeve (emrave të qyteteve dhe fshatrave, d.m.th. makrotoponimeve) të regjistruara në territorin e Shqipërisë nga antikiteti deri në kohën moderne.

Në këtë projekt merren parasysh dhe vlerësohen kondicionet e veçanta historike të vendbanimit dhe historisë së migrimit të territorit shqiptar. Ndër të tjera, do të trajtohen pyetjet e mëposhtme: çështja e diskutuar së autoktonisë ose imigrimit të shqiptarëve në vendbanimin e tyre të dokumentuar historikisht; numrin e lartë gjeografikisht të emrave pa dyshim të vendbanimeve sllave në të gjithë territorin e Shqipërisë; krijimin e një toponomie shqiptare; etj.

Gjuha shqipe është e dokumentuarvetëm nga mesi i shekullit të 16-të pas Krishtit dhe nga periudha ndërmjet fundit të antikitetit dhe shekullit të 11-të pas Krishtit (-shqiptarët si etni përmenden për herë të parë në burime byzantine -) për territorin e Shqipërisë janë në dispozicion vetëm burime të rralla historike. Prandaj emrat e vendeve japin informacione të vlefshme për të hedhur dritë mbi ngjarjet historike të këtyre periudhave. Një analizë e bazuar në metodat moderne historike-gjuhësore do të tregojë se cilat ndryshime fonologjike kanë pësuar toponimet që nga vërtetimi i tyre i parë dhe si këto ndryshime fonologjike mund të klasifikohen në mënyrë kronologjike dhe gjuhësore dhe veçanërisht në lidhje me origjinën e tyre (para-shqiptare = greke ose latine, shqipe, sllave, vllahe, turke). Gjithashtu do të merret parasysh edhe shpërndarja gjeografike e toponimeve shqiptare me origjina të ndryshme. Në fund të këtij projekti, do të vihet në dispozicion një leksik online i toponimeve shqipe nga A-Zh. Si plotësim i kësaj, hartat virtuale aktive do të ilustrojnë rezultatet. Gjithashtu, do të botohet një manual praktik i toponimeve shqiptare, që mbulon aspekte të ndryshme të toponimeve në Shqipëri. Ky projekt do të shërbejë si një model dhe shembull për kërkimin diakronik-gjuhësor të toponimeve të shteteve të tjera të Evropës Juglindore, i cili ende mungon.